قبل از این که ما تفاوت بین روغن ترمز DOT 3 و DOT 4 را توضیح دهیم، باید درک اولیه‌ای از عملکرد روغن ترمز داشته باشیم. این به شما یک پس زمینه ذهنی می‌دهد تا درک بهتری از این نکته داشته باشید که چگونه رتبه های مختلف بر عملکرد سیستم ترمز خودروی شما تأثیر می‌گذارد.
اکثر خودرو ها از سیستم ترمز هیدرولیک استفاده می‌کنند. هنگامی که پدال ترمز را فشار می‌دهید، این فشار روغن ترمز را به داخل کالیپر های شما می‌فرستد که باعث می‌شود لنت ها به روتور ها فشار آورند. با اعمال فشار بیشتر، لنت ها بر روی روتور ها اصطکاک بیشتری ایجاد می‌کنند و خودرو سریعتر متوقف می‌شود.
بدون روغن ترمز، هرچقدر پایتان را بر روی پدال فشار دهید، نمی‌توانید متوقف شوید. علاوه بر این، باید در فواصل زمانی مشخصی روغن ترمز خودرو خود را تعویض کنید، زیرا به مرور زمان دچار فرسایش می‌شود. روغن ترمز رطوبت را جذب می‌کند، و این می‌تواند از عملکرد صحیح ترمز های شما جلوگیری کند. روغن ترمز نامناسب می‌تواند باعث اختلال در عملکرد سیستم ترمز خودرو شما شود که همین مسئله می‌تواند کشنده باشد. در نتیجه بررسی دوره‌ای روغن ترمز برای رانندگی ایمن بسیار مهم است.
شاید برخی از افراد ندانند که چرا رطوبت برای روغن ترمز مضر است. خوب، توضیح آن ساده است. روغن ترمز تازه نقطه جوشی مشخصی دارد که دمای آن بالاتر از دمایی است که هنگام ترمزگیری تولید می‌شود. با این حال، آب دارای نقطه جوش بسیار کمتری است و آب جذب شده توسط روغن ترمز می‌تواند در دمایی که هنگام ترمز گرفتن تولید شده، به نقطه جوش برسد.
مطالب مرتبط با روغن ترمز
در صورت به نقطه جوش رسیدن رطوبت جذب شده توسط روغن ترمز، گاز آزاد می‌شود. با آزاد شدن این گاز در سیستم ترمز خودرو شما، با فشار دادن پدال ترمز به جای فشار دادن روغن ترمز به روتور، گاز فشرده می‌شود. اساساً، جوشاندن روغن ترمز ممکن است منجر به صدمه زدن به سیستم ترمز و عملکرد آن شود. به همین دلیل است که تعویض منظم روغن ترمز امری بسیار ضروری و مهم برای خودروی شما است.

رتبه بندی ها با توجه به نقطه جوش روغن ترمز خودرو ها تعریف شده است. انواع روغن ترمز از لحاظ نقطه جوش به دو دسته تقسیم می‌شوند؛
نقطه جوش خشک که با آب یا سایر آلاینده ‌ها آلوده نشده باشد.
نقطه جوش مرطوب، نقطه جوش سیالی است که با آب یا سایر آلاینده ها ترکیب و آلوده شده است.
در حالت کلی، این روغن ها به عنوان روغن ترمز DOT 3 یا DOT 4 رتبه‌بندی می‌شوند. DOT در این جا مخفف The Department of Transportation است، گروهی که رتبه‌بندی روغن ترمز ها را تعیین می‌کند.
مطالب مرتبط: چگونه روغن ترمز را تعویض کنیم؟
به طور معمول، مقایسه DOT 3 با DOT 4 اینطور است که، روغن ترمز DOT 3 دارای نقطه جوش خشک 401 درجه فارنهایت و نقطه جوش مرطوب 284 درجه فارنهایت است. با توجه به این واقعیت که هیچ فرمول استانداردی برای اکثر روغن های ترمز وجود ندارد، اعدادی که برای این نقاط جوش اعلام شده تخمینی است و اگر بخواهیم عدد دقیقی از نقاط جوش برای آن ها تعیین کنیم، ممکن است اعداد متفاوتی به دست بیاوریم. روغن های معمولی DOT 3 از این مقادیر نیز فراتر می‌روند. مایع DOT 3 معمولاً شامل 80٪ پایه گلیکول اتر است و همین امر یکی از عواملی است که به جذب آب کمک می‌کند.
روغن ترمز های DOT 4 دارای هر دو نقطه جوش خشک و مرطوب بالاتر هستند که در سیستم های ترمزی که به دلیل سرعت بیشتر، بارهای بکسل سنگین‌تر و عوامل دیگر، گرمای بیشتری تولید می‌کنند مورد نیاز است. DOT 4 سریعتر از روغن ترمز DOT 3 رطوبت را جذب می‌کند و باید مرتباً تعویض شود. روغن ترمز DOT 4 به طور معمول دارای 50 تا 65٪ پایه گلیکول اتر و 20-30٪ استر بورات است که به مقاومت در برابر جوشیدن روغن کمک می‌کند، در واقع به این معنی است که شما 3.7٪ رطوبت در روغن ترمز DOT 3 خود دارید و روغن ترمز در حدود دمای 143 درجه سانتی‌گراد خواهد جوشید. حال، همین مقدار رطوبت در روغن ترمز DOT 4 خودرو شما در دمای 165 درجه سانتی‌گراد خواهد جوشید. روغن ترمز DOT 4 3.7 درصد آب را 20 درصد سریعتر از روغن ترمز DOT 3 جذب می‌کند.
مطالب مرتبط: چگونه روغن ترمز را بررسی کنیم؟
هنگام بررسی روغن ترمز DOT 3 در مقابل DOT 4، نقطه جوش و طول عمر قابل توجه‌ترین تمایز بین این دو است. درباره طول عمر باید این نکته را اضافه کنیم که اگر شما از روغن ترمز DOT 4 استفاده می‌کنید باید آن را با فاصله زمانی کمتری نسبت به DOT 3 تعویض کنید.

همچنین در این رتبه‌بندی ها روغن ترمز DOT 5 و DOT 5.1 نیز وجود دارد. با این حال، این نوع روغن ترمز برای استفاده در سیستم ترمز خودرو ها کمتر رایج است. DOT 5 مبتنی بر سیلیکون است، روغن ترمز DOT 5.1 با کمتر از 70 درصد سیلیکون طراحی شده است، که به آن اجازه می‌دهد با سیستم های ترمز دیگر نیز سازگارتر از DOT 5 باشد؛ سیستم های ترمزی که با ترمز های ضد قفل و درجه‌بندی روغن های 3 و 4 ناسازگار است. روغن ترمز DOT 5.1 20 الی30 درصد بر پایه گلیکول اتر و 50 الی70 درصد بورات استر است و با روغن ترمز DOT 3 یا DOT 4 سازگار است.
همان طور که قبل‌تر نیز گفته شد، خودروی شما باید همیشه از روغن ترمزی استفاده کند که سازنده وسیله نقلیه شما در کتابچه راهنمای مالک توصیه می‌کند.
مطالب مرتبط: نحوه تعویض روغن ترمز در مجله پارتکده

هنگام مقایسه تفاوت بین این دو نوع روغن ترمز، باید به خاطر داشته باشید که از آن جایی که هیچ فرمول استانداردی برای روغن ترمز وجود ندارد و هر نوع روغن ترمز ممکن است ترکیبات یا مواد شیمیایی متفاوتی داشته باشد. تنها چند تفاوت وجود دارد که روغن ترمز DOT 3 را از 4DOT متمایز می‌کند. تفاوت های اولیه بین این دو شامل موارد زیر است:
• روغن ترمز DOT 3 به مرور زمان آب کمتری نسبت به DOT 4 از هوا جذب می‌کند، به این معنی که روغن ترمز خود را باید با فاصله زمانی کمتری تعویض کنید.
• روغن ترمز DOT 4 دارای نقطه جوش خشک و مرطوب بالاتری است که آن را برای دماهای بالاتر ایمن‌تر می‌کند.
در نهایت، تفاوت بین روغن ترمز DOT 3 و DOT 4 در توانایی آن ها برای کنترل گرما و جذب آب است. هنگامی که خودروی شما نیاز به تعویض روغن ترمز دارد، باید به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید تا ببینید برای خودروی شما چه نوع روغن ترمزی را توصیه شده است. به این نکته توجه داشته باشید که نباید انواع مختلف روغن ترمز را با هم مخلوط کنید، زیرا ممکن است به دلیل ناسازگاری، سیسم ترمز اتومبیل شما دچار اختلال شود.

مطالب مرتبط با فنی ماشین